โอชวนฺตํ สุขนฺนํว, สีตลํ มธุโร ทกํ;

ทิพฺพปานํว เทวานํ, ชาตมพฺภุตมกฺขยํฯ

[4]

สีลวนฺเตสุ โก นาม, น ทเทยฺย วิจกฺขโณ;

อิธ โลเก ปรตฺเตจ, สุขทํ ทาน มุตฺตมํฯ

[5]

ยถิ จฺฉิตํ คเหตฺวาน, ปิวนฺตุ มธุโร ทกํ;

ภาชนานิจ ปูเรตฺวา, ยนฺตุ สพฺเพ ยถิจฺฉิตนฺติฯ

เอวญฺจ ปน วตฺวา สพฺเพ มนุสฺเสจ พลีวทฺเทจ มุทฺทิกรเสเนว สนฺตปฺเปสิฯ ตโต ตโต อาคตาปิ ปานียํ ปิวนฺโตจ ปานียํ อกฺขยํ อโหสิฯ ตโต วาณิโช สตฺถวาเหหิ สทฺธิํ วาณิชฺชํ ปโยเชตฺวา สกนครํ อาคจฺฉนฺโต ภควนฺตํ ปสฺสิตฺวา คมิสฺสามีติ เวฬุวนํ คนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา กตานุญฺโญ เอกมนฺเต นิสีทิฯ สตฺถาปิ เตน สทฺธิํ มธุรปฏิสนฺถารมกาสิฯ อุปาสโกปิ ภนฺเต ตุมฺหากํ ปาฏิหาริยํ ทิสฺวา ปสนฺโน วนฺทิตฺวา คมิสฺสามีติ อาคโตมฺหิ, เอวญฺเจ วญฺจ ปาฏิหาริยนฺติ วิตฺถาเรน กเถสิฯ อถสฺส ภควา ธมฺมํ เทเสสิฯ โส ธมฺมํ สุตฺวาน สตฺถารํ สฺวาตนาย นิมนฺเตตฺวา มหาทานํ ทตฺวา อตฺตโน เคหเมว อคมาสิฯ โส ตโต ปฏฺฐาย ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กตฺวา ตโต จุโต เทวโลเก ทฺวาทสโยชนิเก กนกวิมาเน เทวจฺฉราปริวุโต เทวิสฺสริยสมนฺนาคโต นิพฺพตฺติฯ ตสฺส ปุพฺพกมฺมปกาสนตฺถํ ตตฺถ ตตฺถ รตนภาชเนสุ ทิพฺพมเยหิ มุทฺทิกปาเนหิ ปริปุณฺณํ อโหสิฯ ปานียํ ปิวิตฺวา เทวา นจฺจนฺติ วาเทนฺติ กีฬนฺตีติฯ

[6]

น วิปุลชินสารํ ชานมาโน ชเนวํ,

ลภติ วิปุลโภคํ โตยมตฺตสฺส ทานา;

วิทิตคุณคณา โภ ตีสุ วตฺถูสุ ตุมฺเห,

ลภถ ขลุ วิเสสํ สีลวนฺเตสุ ทานาติฯ

พุทฺธวมฺมวาณิชกสฺส วตฺถุํ นวมํฯ

10. รูปเทวิยา วตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา

อตีเต กิร วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล ตสฺมิํ นคเร เอกา คามทาริกา วิหาเร อาหิณฺฑนฺตี เอกํ คิลานภิกฺขุํ ทิสฺวา กมฺปมานหทยา อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา ภนฺเต โกเต อาพาโธ สรีรํ ปีเฬตีติ ปุจฺฉิฯ เตนาปิ ภคินิ ขราพาโธ เม ปีเฬตีติ วุตฺเต สา เตนหิ ภนฺเต อหํ ตํ โรคํ วูปสเมสฺสามีติ นิมนฺเตตฺวา เคหํ คนฺตฺวา ตํ ปวตฺติํ มาตาปิตุนฺนํ กเถตฺวา เตหิ อนุญฺญาตา ปุน ทิวเส นานคฺครเสน เภสชฺชาหารํ สมฺปาเทสิ, ตโต โส ภิกฺขุ ปุนทิวเส จีวรํ ปารุปิตฺวา ภิกฺขาย จรนฺโต ตสฺสา เคหํ คนฺตฺวา อฏฺฐาสิฯ สา เถรํ อาคตํ ทิสฺวา โสมนสฺสชาตา ปตฺตํ คเหตฺวา อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา อทาสิฯ ตตฺถ นิสินฺนํ ตํ อาหาเรน สาธุกํ ปริวิสิตฺวา สกฺการ มกาสิฯ อถสฺสา สทฺธาพเลน ภุตฺตมตฺเตเยว โส อาพาโธ วูปสมิฯ ตโต โส วูปสนฺตโรโค ทุติยทิวเส ตสฺสา เคหํ นา คมาสิฯ อถ สา วิหารํ คนฺตฺวา ตํ วนฺทิตฺวา กสฺมานาคตตฺถาติ ปุจฺฉิตฺวา เตน เม ภคินิ พฺยาธิ วูปสมิ, ตสฺมา นาคโตสฺมีติ วุตฺเต สา สาธุ ภนฺเตติ โสมนสฺสชาตา เคหเมว อคมาสิฯ สา เตน ปุญฺญกมฺเมน กาลํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพตฺติฯ ตสฺสา ตตฺถ ทฺวาทสโยชนิกํ กนกวิมานํ นิพฺพตฺติฯ สา ตตฺถ เทวิสฺสริยํ อนุภวนฺตี ฉพุทฺธนฺตรํ เขเปตฺวา อมฺหากํ ภควโต กาเล ชมฺพุทีเป เทวปุตฺตนคเร อุทิจฺจพฺรหฺมณกุเล เชฏฺฐพฺราหฺมณสฺส ภริยาย กุจฺฉิมฺหิ ปฏิสนฺธิํ คณฺหิ, สา ปริปาก มนฺวาย มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขมิฯ ตสฺสา มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขนฺตกาลโต ปฏฺฐาย ทิวเส ทิวเส อฏฺฐฏฺฐนาลิมตฺตํ ตณฺฑุลํ นิพฺพตฺตติฯ ตสฺสา รูปสมฺปตฺติํ ทิสฺวา ปสนฺนา มาตาปิตโร รูปเทวีติ นาม มกํสุฯ ปจฺฉา ตํ ปติรูเปน ทารเกน นิโยเชสุํฯ

อถสฺสา ตณฺฑุล- นาลิมตฺตํ คเหตฺวา ปจิตุํ อารทฺเธ อิจฺฉิติจฺฉิตมํสาทิพฺยญฺชนญฺช สปฺปินวนีตทธิขีราทิโครสญฺจ ชีรมริจาทิกฏุกภณฺฑญฺจ กทลิปนสมธุคุฬาทิอุปกรณญฺจ ภาชนานิ ปูเรตฺวา นิพฺพตฺตติ, ตาย หตฺเถน คหิตํ กิญฺจิ ขาทนียํ โภชนียํวา ปูติภาวํ น คจฺฉติ, ภตฺตุกฺขลิํ คเหตฺวา สกลนครวาสิโน โภเชนฺติยาปิ เอกกฏจฺฉุมตฺตํ ภตฺตํ คหิตฏฺฐานํ น ปญฺญายติฯ เอวํ อปริกฺขยปุญฺญา อโหสิ, สกลเทวปุตฺตนคเร จนฺทสุริยาว ปากฏา อโหสิ, อถ สา ปญฺจสตภิกฺขู นิมนฺเตตฺวา นิจฺจํ สกนิเวสเนเยว โภเชติ, ตทา เตสํ อนฺตเร ปฏิสมฺภิทาปตฺโต มหาสงฺฆรกฺขิตตฺเถโรนาม อิมิสฺสา ปุญฺญานุภาวํ ทิพฺพจกฺขุนา ทิสฺวา น ชานาติ เอสา อตฺถนา ปุพฺเพ กตกมฺมํฯ ยนฺนูนาหํ อสฺสา ปกาเสยฺยนฺติ เอกทิวสํ ตสฺสา นิเวสเน ภุญฺชิตฺวา อนุโมทนํ กโรนฺโต ชานาสิ ภคินิ ตยา ปุพฺเพ กตกมฺมนฺติ ปุจฺฉิ, น ชานามิ ภนฺเตฯ โสตุมิจฺฉามีติ, อถสฺสา โส ปุพฺพกมฺมํ ปกาเสนฺโตฯ

[1]

เอกนวุเต อิโต กปฺเป,

วิปสฺสีนาม นายโก;

อโหสิ โลเก โลเกก,

นายโก ฉินฺนพนฺธโนฯ

[2]

ตทา ตสฺมิํ ปุเร รมฺเม, อาสิ ตฺวํ คามทาริกา;

อาหิณฺฑนฺตี วิหารสฺมิํ, อทฺทกฺขิ ชินสาวกํฯ

[3]

โรคาตุรํ กิสํ ปณฺฑุํ, อสฺสสนฺตํ มุหุํ มุหุํ;

ทิสฺวาน กมฺปิตา จิตฺตา, นิมนฺเตตฺวาน ตํ มุนิํฯ

[4]

เภสชฺชญฺเจว ภตฺตญฺจ, อทา ตฺวํ เตน โส ยติ;

อพฺยาพาโธ อนีโฆจ, อโหสิ อนุปทฺทโวฯ

[5]

ตโต ตฺวํ เตน กมฺเมน, สุกเตน ตโต จุตา;

ชาตาสิ เทวโลกสฺมิํ, สพฺพกามสมิทฺธินีฯ

[6]

ตตฺถ เต ปุญฺญเตเชน, ปาสาโท รตนามโย;

มณิถูปิสตากิณฺโณ, กูฏาคาเรหิ ลงฺกโตฯ

[7]

เนกคพฺภสตากิณฺโณ, สยนาสนมณฺฑิโต;

อจฺฉราสตสํกิณฺโณ, นจฺจคีตาทิสํกุโลฯ

[8]

รมฺภามฺพชมฺพุสนฺนีร, ปูคปุนฺนาคปาฏลี;

นาคาทิตรุสณฺเฑหิ, มณฺฑิตุยฺยานปนฺติหิฯ

[9]

ปทุมุปฺปลกฬาร, กุนฺทกานนมณฺฑิเต;

มธุมตฺตาลิปาลีหิ, สารสีสรสํกุเลฯ

[10]

เทวปุตฺเตหิ เนเกหิ, ตถา เทวจฺฉราหิจ;

นิจฺจุสฺสเว มหาโภเค, วิมาเน มนนนฺทเนฯ

[11]

ตฺวเมวํ เทวโลกมฺหิ, วินฺทมานา มหายสํ;

อทฺธานํ วีตินาเมตฺวา, นิพฺพุเต โคตเม ชิเนฯ

[12]

ชมฺพุทีเป อิทานิ ตฺวํ, นิพฺพตฺตา อุทิเต กุเล;

ปุญฺญปญฺญาคุณาวาสา, รูเปนคฺคา ปิยํวทาฯ

[13]

เอตํ เต เทวโลกสฺมิํ, เทวิสฺสริยมพฺภุตํ,

อิมํ เต อิธ โลกสฺมิํ, สพฺพํ มานุสิกํ สุขํฯ

[14]

วิปสฺสิมุนิโน กาเล, ตฺวํ ตสฺเสกสฺส ภิกฺขุโน;

อทา ทานํ คิลานสฺส, ตสฺส ตํ ผลมีทิสํฯ

[15]

กาตพฺพญฺหิ สทา ปุญฺญํ, อิจฺฉนฺเตน สุขปฺปทํ;

ตสฺมา ตฺวํ สพฺพทา ภทฺเท, อุสฺสุกฺกา กุสเล ภวาติฯ

เอวํ โส ตสฺส ปุริมตฺตภาเว กตกมฺมํ ปกาเสตฺวา อิทานิ ปุญฺญกมฺเม อปฺปมาทา ภวาติ อนุสาสิฯ สา เถรสฺส ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปรมโสมนสฺสา ตโต ปฏฺฐาย ทานาทีสุ นิรตา ปุญฺญานิ กโรนฺตี เตเนว โสมนสฺเสน โสตาปนฺนา อริยสาวิกา อโหสีติฯ

[16]

อิติ ตรุณกุมารี ปุญฺญกมฺเมสุ สารํ,

อวิทิตคุณมตฺตา ทตฺว ภิกฺขุสฺส ทานํ;

ทิวิมนุชสุขํ สาลตฺถ ตุมฺเห ภวนฺตา,

วิทิตกุสลปากา กิํ น ลพฺเภถ สนฺติํฯ

รูปเทวิยา วตฺถุํ ทสมํฯ

ธมฺมโสณฺฑกวคฺโค ปถโมฯ

นนฺทิยราชวคฺโค

11. นนฺทิยราชสฺส วตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา